بدون تردید فهرست نویسی در کتابخانه شرط لازم ایجاد مدرک ابرداده ای است. منشاء آن را می توان در اواسط دهه 1800 در قوانین جوت و پانیزی ...

مفهوم ابرداده

شاید بد نباشد اولین مطلب تخصصی را با مفهوم ابرداده آغاز کنم. ابرداده را "داده درباره داده" ، "اطلاعات درباره اطلاعات"، "داده ساخت یافته درباره داده" تعریف کرده اند. شاید در ظاهر تعریف های ارائه شده گویا و خالی از ابهام باشد اما اگر کمی توجه کنید درخواهید یافت که مفاهیمی چون "داده" ، "اطلاعات" و "ساخت یافته" در این تعریف ها، خالی از ابهام نیست. این سوال پیش می آید که چرا در یک تعریف اطلاعات به جای داده قرار گرفته است؟ این سوالات را در ذهن داشته باشید و سعی کنید با تفکر در مورد آنها به جواب برسید. مقالات خوبی هم در این زمینه نوشته شده است که می توانید به آنها هم رجوع کنید.

گرینبرگ(Greenburg) ابرداده را این چنین تعریف می کند:

"داده ساخت يافته(structured data) درباره داده به گونه اي كه از عملكرد آن شيئ (object) در ارتباط با ساير اشیاء پشتيباني كند."

گرینبرگ با نگاهی شیئ گرا (object-oriented) به این مقوله پرداخته است. بهتر است در اینجا توضیح بیشتری درباره این تعریف ارائه شود.

بخش نخست تعريف، داده ساخت يافته، بر ساخت نظام يافته اي تاکید دارد که بر مبنای طرح ابرداده اي (Metadata Schema )شکل گرفته است. اصطلاح مياني تعريف، شيئ، هر نوع موجوديت (Entity)، شكل (form) و يا حالت (mode)از شيئ اطلاعاتي را شامل مي شود. شيئ را " هر جزئي از جهان قابل تصور ((Conceivable و قابل درك(Perceivable) " مي دانند. جهان اشیاء ، جايي كه ابرداده كاربرد مي يابد، جهاني متفاوت، بي انتها و شامل طيفي گسترده از منابع اطلاعاتي ديجيتالي و غير ديجيتالي است. اين جهان از تك نگاشت، روزنامه، يا حتی یک عكس آغاز مي شود و تا فعاليت ها، وقايع، افراد، مكان ها، ساختارها، تراكنش ها(Transactions) ، ارتباطات، و برنامه هاي كاربردي ادامه مي يابد. آخرين جزء تعريف ابرداده به عملكرد ارتباط شيئ با ساير اشیاء تمركز دارد. تمركز و تاكيد در بخش سوم تعریف بر توانايي پشتيباني ابرداده از رفتارها و فعاليتهاي شيئ است. به طور مثال عناصر ابرداده اي "عنوان"، "موضوع"، و "پديدآور" در مدارک، كشف منبع را سهولت مي بخشند، و عناصر ابرداده اي "شماره صورتحساب"، "كد محصول"، "شماره كارت اعتباري" ، و "تاريخ تراكنش مالي" مربوط به خريد كالا است. در هر دو مثال، ابرداده، از كاركرد ويژه شيئ پشتیبانی می کند؛ کارکرد شيئ در مثال اول كشف منبع و در مثال دوم فعاليت خريد است (گرينبرگ، 2002: 245).

Greenberg, J. (2002). “ Metadata and the world wide web”. In Encyclopedia of Library and Information Science. Vol22, (supple.) pp.244-261.

(چكیده..... در ادامه مطلب)